MANILA – Nilinaw ng mga lokal na eksperto na ang tamang proseso para kay Vice President Sara Duterte sa kabila ng mga paratang ay ang impeachment trial mismo. Ayon sa kanila, dito dapat tugunan ang mga alegasyon upang mapanatili ang due process na nakasaad sa Konstitusyon.
Sa isang pulong-pahayag, sinabi ng abogado at tagapagsalita ng prosekusyon na si Antonio Bucoy na ang proseso ng due process ay malinaw na nakabalangkas sa 1987 Konstitusyon, kung saan ang Senado ang dapat magsagawa ng paglilitis. Kaya naman ang impeachment trial ang tamang daan para marinig ang panig ni Sara Duterte.
Pag-unawa sa Karapatan sa Impeachment
Isa sa mga naging isyu ay ang sinasabing kawalan ng pagkakataon para marinig si Duterte bago pa man isumite ang mga artikulo ng impeachment. Ngunit ayon sa mga eksperto, ang due process ay hindi lamang ang pagkakaroon ng pagkakataon na marinig bago ang pagsampa ng kaso, kundi ang buong proseso ng paglilitis sa Senado.
“Ang due process ay ang karapatang mabigyan ng impormasyon tungkol sa akusasyon at ang karapatan ding marinig ang kaniyang panig,” paliwanag ni Bucoy. “Ito ay nakasaad mismo sa Konstitusyon at bahagi ng proseso sa Senado,” dagdag pa niya.
Bill of Rights at Impeachment ni Sara Duterte
Ipinaliwanag din ng mga lokal na eksperto na nagmula sa Bill of Rights ang konsepto ng due process, na nagtatakda na walang sinuman ang dapat mawalan ng buhay, kalayaan, o ari-arian nang walang wastong proseso ng batas.
Sa kaso ni Vice President Duterte, nilinaw na hindi mawawala ang kaniyang posisyon, kalayaan, o buhay sa panahon ng impeachment trial. “Hindi mawawala ang kaniyang posisyon bilang Bise Presidente, at hindi rin siya matatanggal o madedetain habang isinasagawa ang impeachment,” sabi ni Bucoy.
Dagdag pa niya, “Kung mapatunayang may sala sa Senado, wala namang parusang kamatayan dito kaya hindi naaapektuhan ang kaniyang buhay. Kaya ang life, liberty, at property ay nananatiling protektado hangga’t may due process.”
Kasaysayan ng Impeachment at Desisyon ng Korte Suprema
Naipasa ang impeachment complaint laban kay Duterte noong Pebrero 5, na nilagdaan ng 215 miyembro ng House of Representatives mula sa ika-19 Kongreso. Kabilang sa mga paratang ang diumano’y maling paggamit ng mga pondo, pagbabanta sa mga opisyal, at iba pang paglabag sa Konstitusyon.
Agad namang naipasa ang mga artikulo sa Senado, bilang pagsunod sa 1987 Konstitusyon na nagsasaad na dapat agad simulan ang paglilitis kung may suporta mula sa isang-katlo ng mga miyembro ng House.
Ngunit sa parehong buwan, may dalawang petisyon na isinampa sa Korte Suprema upang pigilan ang impeachment. Isa rito ay mula sa mga abogadong Mindanao-based na nagsabing hindi sinunod ng House ang panuntunan na dapat aksyunan ang mga reklamo sa loob ng 10 session days.
Si Duterte at ang kaniyang mga abogado, kabilang ang kaniyang ama na dating pangulo, ay humiling din sa Korte Suprema na itigil ang impeachment dahil nilalabag nito ang probisyong nagsasaad na isang impeachment complaint lamang ang maaaring isampa laban sa isang opisyal kada taon.
Sa huli, ipinaalam ng tagapagsalita ng Korte Suprema na unaninong idineklarang labag sa Konstitusyon ang mga artikulo ng impeachment dahil nilabag ang one-year bar rule ng 1987 Konstitusyon.
Ang House ay nagsumite ng motion for reconsideration, na tinalakay na ng Korte Suprema ngunit nanindigan sa kanilang desisyon na agad ipatupad ang kanilang ruling.
Nilinaw naman ni Bucoy na nasa kapangyarihan ng korte ng impeachment na itigil ang kaso laban kay Duterte ngunit dapat magpatuloy ang paglilitis kung bawiin ng Korte Suprema ang kanilang desisyon.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa impeachment ni Sara Duterte, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
