E-sabong online at ang nagbabadyang panganib
Noong 2022, isang batang ina ang nagbenta ng sariling sanggol para mabayaran ang kanyang utang sa online sabong. Isang krimeng hindi inaasahan, na nagdulot ng pagkakakulong sa kanya noong 2024. Ang sanggol na walong buwan pa lamang noon ay naging biktima ng e-sabong online, isang digital na sugal na mabilis na kumalat sa mga pamilyang Pilipino. Sa maikling panahon, nag-iwan ito ng mga sirang pamilya, ubos na ipon, at mga buhay na nasira.
Hindi na bihira ang mga istoryang tulad nito sa Pilipinas. Mula nang sumikat ang e-sabong online lalo na noong pandemya, dumami ang mga kwento ng pagkagumon at pagkawasak ng mga buhay. Marami ang nagsimulang subukan ito bilang libangan sa lockdown, ngunit nauwi ito sa masalimuot na bisyo. Ang e-sabong online ay naging dahilan ng pagkawala hindi lamang ng pera kundi pati na rin ng trabaho, relasyon, at kalusugang pangkaisipan.
E-sabong online: Ano nga ba ito?
Ang e-sabong online ay ang digital na bersyon ng tradisyunal na sabong sa Pilipinas. Sa halip na magsama-sama sa mga cockpit arena, ang mga manonood at tumataya ay gumagamit na ng mga website o mobile app para manood ng live streaming ng sabong mula sa mga lisensyadong lugar. Ayon sa mga lokal na eksperto, ito ay isang anyo ng “online o remote na pagtaya sa live na sabong na ipinapakita mula sa mga lisensyadong cockpit arena.”
Hindi tulad ng tradisyonal na sabong na puno ng ingay at tao, ang online sabong ay maaaring laruin kahit saan—sa bahay, internet café, o habang nagbibiyahe. Mabilis ang takbo ng laban at maaring maglagay ng taya ulit sa loob lamang ng ilang minuto.
Bumilis ang paglago ng e-sabong online sa panahon ng pandemya
Sa panahon ng COVID-19 pandemic, maraming sabungero ang napilitang lumipat sa online dahil sa mga lockdown at bawal na pagtitipon. Naghahanap sila ng libangan at mabilisang pagkakitaan kaya mas dumami ang mga pumapasok sa e-sabong online. Ayon sa mga lokal na eksperto, dahil sa kawalan ng trabaho at takot lumabas, naging atraksyon ang online sabong bilang pang-aliw at panibagong pagkakakitaan.
Isang dating manlalaro ang nagkwento, “Nawala ako ng apat na buwang sweldo sa loob lamang ng ilang linggo. Nakakaadik ito kasi palaging naiisip mong mabawi ang talo. Kahit na may panganib, parang 50-50 ang tsansa.” Isa pa ang umamin na “Nawala na sa akin ang kalahating milyong piso sa e-sabong online. Hindi ko na alam kung sino ang aking kakausapin dahil sa bisyo ko.”
Social na aspeto at mga epekto
Para sa iba, ang e-sabong online ay naging paraan para makasama ang pamilya, tulad ng bonding nila ng ama o kapatid. Ngunit marami rin ang nalugmok sa utang, depresyon, at kawalan ng pag-asa dahil sa patuloy na paglalaro.
Nawawala sa digital na sabungan
Sa pagitan ng Abril 2021 hanggang Enero 2022, hindi bababa sa 34 na mga sabungero ang nawala sa Luzon, kabilang ang 19 sa Laguna. Ang mga insidenteng ito ay nagdulot ng takot sa buong bansa at nagtulak sa Senado na magsagawa ng imbestigasyon. May whistleblower na nagbigay ng impormasyon na posibleng higit pa sa 100 ang nawawala, at may mga pahayag na ang mga ito ay pinatay at itinapon sa Taal Lake.
Bagamat wala pang nahahanap na mga labi na konektado sa mga nawawala, patuloy ang pagsisikap ng mga awtoridad na maghanap ng ebidensya gamit ang mga teknikal na divers at tulong mula sa mga eksperto sa ibang bansa. Ayon sa Justice Secretary, ang mga desaparasyon ay maaaring bahagi ng isang organisadong operasyon na may kaugnayan sa mga grupong “subcontractors” na kumikita sa abduksyon at pagpatay.
Mula regulasyon hanggang pagbabawal
Sa gitna ng pandemya, pinayagan muna ng gobyerno sa ilalim ng PAGCOR ang operasyon ng e-sabong online bilang paraan para mapalakas ang ekonomiya. Ngunit nang lumala ang mga kaso ng pagkawala at mga alegasyon ng katiwalian, nagbago ang posisyon ng pamahalaan. Noong Mayo 2022, inutusan ni dating Pangulong Rodrigo Duterte ang total na pagsasara ng e-sabong dahil sa matinding epekto nito sa lipunan.
Sa Hunyo 2025, inaprubahan ng House of Representatives ang mga panukalang batas para pagbawalan ang e-sabong online sa buong bansa at mas higpit na regulasyon para sa tradisyunal na sabong.
Patuloy na paghahanap ng hustisya
Habang nagpapatuloy ang imbestigasyon ukol sa e-sabong online, patuloy ang pag-usisa ng publiko sa mga naganap na desaparasyon, organisadong krimen, at mga hindi pa nasasagot na tanong. Pinananabik ang mga pamilya ng nawawala na matuklasan ang katotohanan at makamit ang hustisya.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa e-sabong online, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
