MANILA – Humingi ng paumanhin si House Deputy Speaker Ronaldo Puno kay dating Senador Grace Poe matapos siyang mapabilang sa mga inaakusahan na may kinalaman sa huling bersyon ng 2025 national budget. Sa isang press briefing nitong Huwebes, nilinaw ni Puno na bagaman pinamumunuan ni Poe ang Senate finance committee na nagsusuri sa taunang budget, hindi siya kabilang sa bicameral conference committee ng 19th Congress na gumawa ng final draft ng General Appropriations Bill (GAB) para sa 2025.
“Nais kong humingi ng paumanhin kay Senador Grace Poe dahil nabanggit ko siya bilang isa sa tatlong taong sangkot sa final drafting ng budget,” ani Puno. “Ngunit nalaman ko na hindi siya pinayagang lumahok sa talakayan kaya humihingi ako ng paumanhin sa kanya sa harap ng lahat,” dagdag niya.
Proseso ng Pagbuo ng Budget
Sa pagproseso ng budget, unang ipinapasa ng Department of Budget and Management (DBM) ang executive branch’s proposed budget na nakapaloob sa National Expenditures Program (NEP) sa House of Representatives at Senado. Kapag naamyendahan ng House ang budget, ito ay tinatawag nang General Appropriations Bill (GAB).
Ipapasa ang House-approved GAB sa Senado para sa kanilang pagsusuri bago ito isumite kay Pangulong Ferdinand Marcos Jr. para pirmahan. Kung may mga pagkakaiba sa bersyon ng House at Senado, nagkakaroon ng bicameral conference committee upang pag-isahin ang draft.
Karaniwang kabilang sa bicam ang pinuno ng House committee on appropriations at Senate committee on finance. Sa kasalukuyang 19th Congress, si Ako Bicol Rep. Elizaldy Co ang chairman ng House panel, habang si Poe ang katapat sa Senado.
Pag-urong ng NEP at Pagdududa sa Realignment
Kasabay ng paglilinaw at paghingi ng tawad ni Puno kay Poe, inihayag niyang nirerekomenda ng mga party leaders sa House na ibalik ang NEP sa DBM. Paliwanag niya, kung hindi ito ibabalik, magreresulta ito sa maraming amendments sa proposed budget sa pamamagitan ng errata.
Ngunit sinabi rin ni Puno na ang pagbalik ng budget ay maaaring magdulot ng mga hinala ng irregular realignments sa pondo. Kaya naman, pinayuhan ng mga party leaders ang kanilang mga miyembro na huwag muna dumalo sa budget deliberations hanggang maresolba ang isyu.
Sa kabilang banda, sinabi ni Palawan Rep. Jose Alvarez na umatras na ang mga party leaders sa kanilang plano na isauli ang NEP matapos mangakong aayusin ito ng DBM. Ayon kay Alvarez, tumawag sa kanila si Budget Secretary Amenah Pangandaman at bagong Public Works Secretary Vince Dizon upang ipaalam na sila na ang magtutungo sa House para talakayin ang mga concerns.
Panawagan para sa Mas Mahigpit na Pagsusuri
Ang masusing pagtingin sa budget process ay dumating matapos ang ikaapat na State of the Nation Address ni Pangulong Marcos, kung saan kinondena niya ang mga opisyal ng gobyerno at kumpanya na diumano’y kumita sa hindi tamang paraan habang nagdurusa ang mga mamamayan tuwing tag-ulan dahil sa pagbaha.
Matapos ang mga pahayag na ito, nanawagan ang ilang sektor sa Kongreso na magpatupad ng transparency measures para sa mas mahigpit na pagsusuri ng budget process. Kasama rin dito ang panawagan para sa pananagutan kaugnay ng 2025 budget na binuo ng 19th Congress.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa 2025 national budget, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
