House Nagtaguyod ng Bukas na Bicameral Conference Committee
MANILA — Inaprubahan ng House of Representatives ang resolusyon upang buksan ang mga pagpupulong ng bicameral conference committee sa mga third-party observers, kabilang ang mga kinatawan mula sa civil society organizations. Layunin nito ang mas malawak na transparency sa mga deliberasyon ng pambansang badyet.
Sa sesyon nitong Martes, pinagtibay ang House Resolution No. 94 na inakda ni Speaker Ferdinand Martin Romualdez at ng Tingog party-list, sa pamamagitan ng voice voting. Ayon sa resolusyon, ang mga lehitimong people’s organizations ay kikilalanin at iimbitahan bilang mga opisyal na non-voting observers sa mga pampublikong deliberasyon ng committee on appropriations at mga sub-committees nito sa pagbuo ng pambansang badyet.
Mga Panukala para sa Mas Malawak na Partisipasyon ng Tao
Ang committee on appropriations, na siyang responsable sa pagbalangkas ng badyet, ay inatasan na makipag-ugnayan sa committee on people’s participation upang bumuo ng mga patakaran ukol sa eligibility, accreditation procedures, at lawak ng partisipasyon ng mga organisasyon.
Ipinahayag ni Rep. Mikaela Angela Suansing, chairperson ng appropriations panel at kinatawan mula Nueva Ecija 1st District, ang suporta niya sa reporma sa proseso ng deliberasyon ng badyet. Sa isang press briefing, iminungkahi niya ang tatlong mahahalagang pagbabago: ang pagbuwag sa “small committee,” pagbubukas ng bicameral conference committee meetings para sa publiko, at pagpayag sa civil society organizations na maging observers at maghain ng kanilang mga saloobin.
Pagpapalawig ng Transparency sa Proseso ng Badyet
Matapos isumite ang panukalang ito, sinabi ni Romualdez na ang resolusyon ay bunga ng hangaring magkaroon ng aktibong partisipasyon ng taumbayan sa mga talakayan ng badyet. “Nais namin ng proseso ng badyet na tunay na nakikinig sa tao. Mahalaga na marinig ang boses ng mga mamamayan mula sa simula ng deliberasyon upang masagot ang kanilang mga pangangailangan,” ani niya.
Dagdag pa niya, “Kaya nais naming tiyakin na may kinatawan ang civil society sa mga deliberasyon ng badyet upang maging transparent at accountable ang proseso sa publiko.” Sa kasalukuyang sistema, inihahain ng executive branch ang National Expenditure Program (NEP) na aprubado ng pangulo bago ipadala sa Kongreso para sa deliberasyon.
Proseso ng Pagbuo ng Badyet at Kahalagahan ng Transparency
Ang NEP ay ipinapasa sa House committee on appropriations kung saan maaaring magmungkahi ng mga pagbabago ang mga mambabatas basta hindi lalagpas sa itinalagang ceiling ng pangulo. Kapag naisama na ang mga pagbabago, nagiging General Appropriations Bill (GAB) ito na ipapasa sa Senado para sa karagdagang pagbabago.
Pagkatapos maaprubahan sa third reading ang GAB, magkakaroon ng bicameral conference committee upang pag-isahin ang mga bersyon ng House at Senado. Sa nakaraan, limitado lamang ang access ng mga mamamahayag sa pagbubukas ng bicam meetings, habang ang iba pang deliberasyon ay isinasagawa nang sarado.
Mga Hamon at Panawagan para sa Mas Bukas na Pagdedesisyon
Ang panawagan para sa mas bukas na proseso ay lalong tumindi matapos ang ika-apat na State of the Nation Address ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., kung saan binigyan niya ng babala ang mga mambabatas na hindi niya pipirmahan ang budget na hindi nakaayon sa mga programa ng kanyang administrasyon.
Ipinahayag din ni Marcos na handa siyang pahintulutan ang reenacted budget kung ang GAB ay malaki ang diperensya sa NEP. Ang babalang ito ay dumating kasabay ng lumalaking pangamba tungkol sa proseso ng badyet, lalo na sa mga alegasyon ng korapsyon sa pondong inilaan para sa mga flood control projects.
Kamakailan, nagbabala si Sen. Panfilo Lacson na maaaring kalahati ng halos P2 trilyong inilaan mula 2011 para sa flood control ay nawala na, kaya’t kinakailangan ang masusing pagsusuri.
Pagbubuo ng Quad Committee para sa Iba’t Ibang Isyu
Pinagtibay din ng House ang HR No. 106 para sa muling pagtatatag ng quad committee, isang mega panel na nag-imbestiga dati sa mga iligal na gawain na may kaugnayan sa Philippine offshore gaming operators, ilegal na droga, at umano’y paglabag sa karapatang pantao sa panahon ng kampanya kontra droga ng Duterte administration.
Iniulat ni Rep. Bienvenido Abante Jr. mula Manila 6th District na nais niyang muling buuin ang quad committee dahil may mga hindi pa natutugunang usapin mula sa nakaraang Kongreso. Iminungkahi rin niyang palawakin ang saklaw ng komite para isama ang kaso ng mga nawawalang sabungero.
Isang whistleblower ang nag-ulat na may dalawang pulis na konektado sa pagkawala ng mga sabungero na dati ring sangkot sa kampanya kontra droga at umano’y extrajudicial killings.
Sa mga nakaraang araw, pinagtibay ang mga liderato ng quad committee para sa 20th Congress, kabilang sina Rep. Jonathan Keith Flores bilang chairman ng Committee on Dangerous Drugs, Rep. Rolando Valeriano bilang chairman ng Committee on Public Order and Safety, at Rep. Bienvenido Abante Jr. bilang chairman ng Committee on Human Rights.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa bukas na bicameral conference committee, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
