Sa mga lugar na madalas bahain sa Pilipinas, paulit-ulit na lang ang mga eksena ng basang kagamitan, mga kusinang pansamantalang itinatayo, at mga boluntaryong nagsusumikap tumulong sa mga naapektuhan ng matinding ulan. Isa sa mga lokal na eksperto mula sa Greenpeace Philippines, si Jefferson Chua, ay naglahad ng matinding pagod na nararamdaman ng mga komunidad.
“Hindi lang ito personal na pagod kundi ang sama-samang pagod ng mga komunidad na paulit-ulit na nakararanas ng ganitong kalamidad,” ani Chua. Ang mga malalakas na ulan at pagbaha ngayong taon ay dulot ng hanging habagat at mga low-pressure areas na naging bagyo, na muling nagdulot ng pagbaha sa mga tahanan at paglikas ng libu-libong pamilya.
Pagkakaiba ng mga Bagyo, Parehong Panganib
Bagamat iba-iba ang mga pangalan ng bagyong dumaan, tulad ng Crising, Carina, Ulysses, at Paeng, hindi nagbabago ang paulit-ulit na pinsalang dulot ng mga ito. Ayon kay Chua, “Hindi ito normal na pangyayari, pero nagiging karaniwan dahil sa pag-init ng mga karagatan at paglala ng mga bagyo na pangunahing sanhi ng paggamit ng fossil fuels.”
Sa gitna ng paulit-ulit na kalamidad, nanawagan ang Greenpeace sa gobyerno na ipakita ang tunay na liderato sa usapin ng klima sa darating na SONA ng Pangulo. Dapat ding panagutin ng gobyerno ang mga malalaking nagpaparumi ng klima, bilang bahagi ng responsibilidad para sa mga epekto ng pagbaha at iba pang sakuna.
Pilipinas Bilang Tagapag-ayos ng Pondo para sa Climate Justice
Ngayong taon, ang Pilipinas ang napiling host ng board ng Loss and Damage Fund, isang pandaigdigang pondo na nilikha upang suportahan ang mga bansang lubhang naapektuhan ng hindi na maiiwasang pinsala mula sa pagbabago ng klima. Itinatag ito sa ilalim ng United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) bilang tugon sa pangmatagalang usapin ng climate justice.
Bagamat isang makasaysayang hakbang ito, binigyang-diin ng mga lokal na eksperto na malaki pa ang kailangang gawin dahil tanging 0.2% lamang ng kinakailangang pondo ang naipon. Ito ay isang malaking hamon para sa mga bansang tulad ng Pilipinas na patuloy na dinadagsa ng matitinding kalamidad.
Pag-asa at Panawagan sa Gobyerno
Ani Chua, “Ang pagiging host ng pondo ay isang malaking oportunidad para sa gobyerno na magpursige sa mas malaking kontribusyon, mabilisang paglaan ng pondo, at panagutin ang mga nagpaparumi ng klima.” Hinimok din niya ang pamahalaan na palakasin ang iba pang mekanismo ng pananagutan, kasama na ang mga legal at pinansyal na hakbang upang mapanagot ang mga responsable sa kasaysayan.
Sa isang talumpati sa Cebu City, binigyang-diin ng Kalihim ng Kapaligiran na si Raphael Lotilla ang pangangailangan ng pondo na maging mabilis, madaling ma-access, at nakatuon sa tao. “Hindi na katanggap-tanggap ang pagpapatuloy ng dati-dating gawain dahil bawat pagkaantala ay nagdudulot ng naantalang buhay at nawalang pagkakataon,” ani Lotilla.
Mga Panlabas na Pagsusuri at Pananagutan
Isang opinyon mula sa International Court of Justice (ICJ) ang nagbigay diin sa obligasyon ng mga estado na pigilan ang pinsalang pangkalikasan at magbigay ng reparasyon para sa mga sakuna dulot ng klima. Pinapalakas nito ang panawagan na ang Pilipinas ay dapat lumampas sa pagiging host lang ng pondo at aktibong ipaglaban ang pananagutan ng mga malalaking nagpaparumi.
Ang mga tagapagtaguyod ng kalikasan ay umaasa na sa kanyang SONA, itutulak ni Pangulong Marcos ang usapin ng climate reparations, kasama na ang suporta sa mga mekanismong legal at pinansyal upang panagutin ang mga malalaking emitter ng nakaraan.
Mula Resiliency Tungong Pagkapagod
Sa mga relief operations, naalala ni Chua ang isang delivery rider na nagbisikleta sa baha sa isang pangunahing kalsada. “Dati, tinatawag nating resiliency ang ganitong mga eksena, pero ngayon ito na ang simbolo ng pagkadismaya at kahinaan ng mga ordinaryong Pilipino,” paliwanag niya.
Bagamat may mga pagpapabuti sa lokal na antas tulad ng mga food hub na pinamumunuan ng mga barangay, naniniwala si Chua na hindi pa rin sapat ang pambansang mga sistema upang harapin ang mabilis na pagbabago ng klima. Inilalahad din niya ang kahalagahan ng pagkilala sa mga hindi nakikitang epekto tulad ng mental health, sapilitang paglikas, at pagkawala ng kultura.
“Kapag isang isla sa Bohol ay nalunod, hindi lang lupa ang nawawala kundi pati isang buong paraan ng pamumuhay,” pagtatapos niya. /dm
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa climate justice, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
