MANILA — Hinimok ng mga lokal na eksperto na muling pag-aralan ng Kataas-taasang Hukuman ang desisyon nitong pawalang-bisa sa impeachment complaint laban kay Vice President Sara Duterte. Ayon sa kanila, ang ruling ay maaaring magdulot ng matinding hadlang sa proseso ng pananagutan sa gobyerno.
Binanggit nila na dapat maghintay muna ang Senado bago kumilos sa nasabing desisyon dahil hindi pa ito pinal. Ang Motion for Reconsideration na inihain na ng Mababang Kapulungan ay patunay na maaaring mabago ang ruling.
“Ang layunin ng Motion for Reconsideration ay itama ang anumang pagkakamali,” ani isang eksperto sa isang pampublikong forum. “Mas makabubuting mag-antabay muna ang Senado dahil hindi pa ito pinal. Karaniwan, kumikilos ka lang kapag pinal na.”
Nakatakda ang Senado na talakayin ang desisyon sa darating na Agosto 6. Ayon sa Senado, bagama’t susundin nila ang utos, kailangan muna itong pag-usapan bilang isang kolektibong katawan.
Mapanganib na Desisyon sa Impeachment
Ipinaliwanag ng isa pang eksperto na ang ruling ng Korte Suprema ay lumalampas sa nakasaad sa Saligang Batas tungkol sa impeachment procedure. Dahil dito, sinabi niyang “praktikal na imposible” nang magsampa ng impeachment complaint sa ilalim ng bagong patakaran.
Isa sa mga malaking pagbabago ay ang pagpapatawag ng respondent bago pa man maipasa ang reklamo sa Committee on Justice ng Mababang Kapulungan, kung saan kailangan na siyang bigyan ng kopya ng draft ng Articles of Impeachment at magkaroon ng pagkakataong magpaliwanag sa isang pagdinig, na wala naman sa kasalukuyang batas.
“Sinasabi ng Saligang Batas na dapat ipasa ang impeachment complaint sa Committee on Justice sa loob ng tatlong sesyon ng araw. Hindi sapat ang oras para sa plenaryo na pag-usapan, gumawa ng draft, ipaalam sa inirereklamo, payagang magkomento, at magdaos ng pagdinig,” paliwanag ng eksperto.
Dagdag pa niya, kailangang doblehin ang proseso sa antas ng committee, kaya nagiging mas mahirap ang proseso.
Due Process sa Impeachment
Pinuna naman ng isa pang eksperto ang paglalapat ng konsepto ng due process sa plenaryo ng Mababang Kapulungan. Aniya, hindi ito ang tamang yugto para sa due process dahil ang plenaryo ay hindi isang pagdinig.
“Sinasabi nila na nilabag ang due process dahil hindi naipaalam sa Bise Presidente para makapagtanggol. Ang pagdinig ay dapat mangyari sa Senado,” paliwanag niya.
Sumang-ayon ang kapwa eksperto na ang paghingi ng pagdinig bago pa maipasa sa Committee on Justice ay parang paghingi ng paglilitis bago imbestigahan ang kaso.
Pagkakamali sa Pagpapakahulugan sa One-Year Bar Rule
Isa pang punto ng mga eksperto ay ang maling paglalapat ng one-year bar rule na nagbabawal magsampa ng higit sa isang impeachment complaint laban sa parehong opisyal sa loob ng isang taon.
Ayon sa kanila, ang bar rule ay nagsisimula lamang kapag ang reklamo ay opisyal nang natanggap at napag-aralan ng Committee on Justice, hindi sa mga reklamo na agad tinanggihan.
“Layunin ng bar rule na hindi maistorbo ang opisyal ng sunod-sunod na kaso. Pero kung tinanggihan agad, wala namang harassment,” dagdag nila.
Hindi Dapat Balik-Kasaysayan ang Bagong Panuntunan
Binanggit din ng mga eksperto na mali ang pagbalik ng Korte Suprema sa mga bagong panuntunan para balewalain ang aksyon ng Mababang Kapulungan noong Pebrero, na noon ay sumusunod pa sa umiiral na alituntunin.
“Noong inaprubahan ang reklamo noong Pebrero, wala pang requirement na magdaos ng pagdinig. Ngayon lang iniimpose ito. Hindi pwedeng balikan,” ani isang eksperto.
Sa dulo, pinayuhan ng mga eksperto ang Korte Suprema na pag-isipan nang mabuti ang apela ng Mababang Kapulungan dahil malaki ang magiging epekto nito sa sistema ng pananagutan sa pamahalaan.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa impeachment complaint, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
