Pagbibigay-diin sa Tapat na Badyet Para sa Tao
MANILA – Pinagtutuunan ng pansin ng mga mambabatas ang paggawa ng isang tunay na tapat na badyet para sa tao. Ayon sa mga lokal na eksperto, layunin nitong gawing bukas, malinaw, at aktibong kalahok ang publiko sa pagbuo ng pambansang badyet.
Isa si Rep. Mikaela Angela Suansing ng Nueva Ecija 1st District sa mga nangunguna sa panawagan ng mga reporma sa proseso ng badyet. Sa isang press briefing, inilatag niya ang tatlong pangunahing mungkahi upang mas mapabuti ang sistema.
Mga Pangunahing Reporma sa Proseso ng Badyet
Una, ang pag-aalis sa tinatawag na “small committee” na kasalukuyang nagpapasya sa mga huling pagbabago sa badyet matapos itong maaprubahan sa ikatlong pagbasa. Pangalawa, pagbubukas ng mga bicameral conference committee meeting upang makita ng publiko ang mga pag-uusap ukol sa badyet.
At pangatlo, pagbibigay ng pagkakataon sa mga civil society organizations na maging tagamasid at makilahok sa proseso upang maipahayag ang kanilang mga saloobin at suhestiyon.
Pagsuporta sa Aktibong Partisipasyon ng Mamamayan
Ipinaliwanag ni Suansing, bilang bagong pinuno ng House Committee on Appropriations, na maglalaan sila ng ilang araw sa panahon ng deliberasyon para sa tapat na badyet para sa tao review. Sa panahong ito, maaaring magtanong at magmungkahi ang mga organisasyon tungkol sa National Expenditures Program (NEP) mula sa ehekutibo.
“Ang badyet ay pera ng bayan, kaya karapatan ng bawat isa na malaman kung saan napupunta ang bawat piso. Gusto naming marinig ang kanilang tinig,” ani Suansing.
Kasabay nito, sinusuportahan ng mga panukala ang House Resolution No. 94 na inihain ni House Speaker Ferdinand Martin Romualdez kasama ang Tingong party-list. Layunin nitong gawing opisyal na mga non-voting observers ang mga lehitimong organisasyon sa mga pampublikong pagdinig ng komite sa badyet.
Pag-alis sa Small Committee at Pagbuo ng Subcommittee
Ipinaliwanag din ni Suansing na imumungkahi niya ang pagtatanggal ng small committee. Papalitan ito ng isang subcommittee na bubuo sa simula ng deliberasyon sa badyet, na hahawak sa mga suhestiyon at pagbabago mula sa ehekutibo.
Bubuuin ang subcommittee ng senior o vice chairperson ng komite, mga kinatawan mula sa bawat partido at party-list coalition, at mga kinatawan mula sa Minority.
Transparensiya at Pananagutan sa Badyet
Binanggit ni Suansing na ang mga reporma ay hindi lamang para sa magandang itsura kundi para sa resulta. “Ito ay mga panata pulitikal, moral, at konstitusyonal upang maibalik ang tiwala ng mga Pilipino sa paggamit ng pondo ng bayan,” dagdag niya.
Pinangunahan ni Speaker Romualdez ang panawagan para sa mas bukas na proseso ng badyet bilang isang epektibong pananggalang laban sa korapsyon. Ito ay kasunod ng babala ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na hindi niya pipirmahan ang badyet kung hindi ito aayon sa mga programa ng administrasyon.
Ang pag-aalala sa proseso ay tumindi lalo na sa isyu ng mga pondo para sa flood control projects, na binigyang-diin ni Senador Panfilo Lacson na posibleng nawala na sa korapsyon ang halos kalahati ng P2 trilyong pondo mula 2011.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa proseso ng badyet, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
