Unang Anibersaryo ng Kaso ng Talaingod 13
Sa Cagayan de Oro City, ginunita nitong Martes ang unang anibersaryo ng pagkakakulong ng 13 Lumad na guro at tagapagtanggol ng komunidad. Ang mga ito ay kilala bilang “Talaingod 13,” na sinentensiyahan ng apat hanggang anim na taong pagkabilanggo dahil sa kasong child abuse mula sa Tagum City Regional Trial Court Branch 7 noong Hulyo 15, 2024.
Marami ang naniniwala na ang kaso ay hindi patas at may halong politika. Wala raw namang reklamo mula sa mga magulang o estudyante, at ang mga Lumad na bata pa nga ang nagsalita upang suportahan ang kanilang mga guro. Ang kaso ay inumpisahan ng mga pwersa ng estado, hindi ng sinumang naapektuhan.
Pagtatanggol sa Mga Lumad na Guro at Paaralan
Ang mga guro ay tumulong sa mga Lumad na mag-aaral sa Talaingod, Davao del Norte, na nawalan ng paaralan matapos ipasara ng gobyerno ang mga institusyong pinapatakbo ng isang nongovernment organization na inakusahan ng militar na may koneksyon sa mga komunista.
Sa isang pahayag, sinabi ng mga lokal na eksperto at tagapagtaguyod ng karapatang katutubo na malaki ang magiging epekto ng resulta ng kaso sa edukasyon ng mga indigenous na guro at paaralan sa mga komunidad.
Panawagan para sa Pagbalik ng mga Paaralang Lumad
Naniniwala si Atty. Glocelito Jayma, abogado ng Talaingod 13, na mababawi ng Court of Appeals ang desisyon ng mababang hukuman dahil may matibay na ebidensya na pabor sa mga nasasakdal. “Umaasa kami na mabibigyang-pansin ng korte ang mga ebidensya,” ani niya.
Ipinaliwanag naman ni Sr. Concepcion Gasang na ang mga paaralang Lumad ay mahalaga at hindi banta sa lipunan. “Ang mga Lumad schools ay lifeline ng mga komunidad na walang serbisyo ng gobyerno,” dagdag niya.
Epekto sa Edukasyon at Karapatan ng mga Katutubo
Pinaniniwalaan ng mga tagapagtanggol ng Lumad na ang kaso laban sa Talaingod 13 ay bahagi ng pagsupil sa edukasyong katutubo at pagsira sa mga paaralang nagtuturo ng kultura, literacy, at pagtatanggol sa mga ancestral domain mula sa pagmimina, ilegal na pagtotroso, at agaw-lupa.
Mula 2016, mahigit 200 Lumad na paaralan ang pinilit na ipasara, ayon sa mga tagapagtaguyod.
Ang paggunita ay bahagi ng Katungod Conference 2025 na dinaluhan ng mga katutubo, simbahan, tagapagtanggol ng kalikasan, mga abugado, kabataan, at mga komunidad ng pananampalataya. Nanawagan sila sa Court of Appeals na baligtarin ang hatol at sa Department of Education na muling buksan at kilalanin ang mga Lumad schools.
Hinihikayat din nila ang publiko na “ipaglaban ang katotohanan” at tumulong sa mga katutubong komunidad.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa kaso ng Talaingod 13, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
