Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. ang batas na nagbibigay kapangyarihan sa kanya upang ayusin at gawing mas episyente ang mga ahensya ng ehekutibo sa loob ng susunod na limang taon. Ang pagsasaayos ng pamahalaan sa susunod ay inaasahang magdudulot ng malaking pagtitipid, bagamat maaaring magresulta ito sa pagtatanggal ng ilang empleyado na itinuturing na sobra o hindi na kailangan.
Ang Republic Act No. 12231 o Government Optimization Act ay inilathala sa Official Gazette kamakailan, habang nasa India si Pangulong Marcos para sa limang araw na state visit. Magsisimula itong ipatupad labinglimang araw pagkatapos ng paglathala, sa ika-19 ng Agosto.
Ano ang nilalaman ng batas?
Binibigyan ng batas ang Pangulo ng kapangyarihan na palakasin, pagsamahin, o tuluyang alisin ang mga ahensya at tungkulin na itinuturing na paulit-ulit o hindi na angkop sa kasalukuyang pangangailangan. Sa kabila nito, pinoprotektahan pa rin ng batas ang karapatan at kapakanan ng mga kawani ng gobyerno.
Pinapahintulutan din ng batas ang pag-aalis o pag-phase out ng mga programa o proyekto na mas mainam na ipagawa ng pribadong sektor o ng mga lokal na pamahalaan. May itinatag na Committee on Optimizing the Executive Branch (COEB) na mangunguna sa mga rekomendasyon para sa mga pagbabago, na pinamumunuan ng Executive Secretary at Budget Secretary.
Limang taon ang bisa ng batas
Ang kapangyarihan ng Pangulo sa ilalim ng batas ay magtatapos pagkatapos ng limang taon. Saklaw nito ang lahat ng ahensya sa ehekutibong sangay kabilang ang mga departamento, tanggapan, at mga korporasyong pag-aari o kontrolado ng gobyerno na hindi saklaw ng GOCC Governance Act.
Hindi kabilang sa batas ang mga posisyon sa pagtuturo, mga miyembro ng militar at uniformed personnel. Ang lehislatura, hudikatura, mga constitutional commission, Office of the Ombudsman, at mga lokal na pamahalaan ay maaaring mag-optimize nang kusang-loob.
Benepisyo para sa mga maaapektuhan
Ang mga kawani na maaapektuhan ng pagbabawas ay magkakaroon ng karapatang makatanggap ng retirement benefits at separation incentives. Layunin ng RA 12231 na mapabuti ang kahusayan, ekonomiya, at integridad sa pamahalaan habang inaalis ang mga dobleng trabaho at kalabisan sa operasyon.
Itinatag din ang joint congressional oversight committee upang subaybayan ang implementasyon ng batas, at ang Department of Budget and Management (DBM) ay magpapagawa ng independent impact assessment tatlong taon matapos ang programa upang masukat ang tagumpay nito.
Mas malaking pagtitipid para sa gobyerno
Ayon sa DBM, ang pagsasaayos ng pamahalaan ay magbibigay-daan sa pagtitipid ng malaking pondo na maaaring ilaan sa mga mahahalagang proyekto tulad ng imprastruktura, serbisyong panlipunan, kalusugan, at agrikultura.
Dagdag pa rito, inaasahang bubutihin ng rightsizing program ang kakayahan ng pamahalaan na maglingkod nang mas mahusay sa publiko gamit ang mas maayos na paggamit ng mga yaman.
Mga datos sa kawalan ng empleyo at posisyon
Sinabi ni Budget Secretary Amenah Pangandaman na tutugunan ng programa ang matagal nang problema sa hindi napupunuan na mga posisyon sa gobyerno sa pamamagitan ng pag-aayos at muling pagklasipika ng mga trabaho sa iba’t ibang ahensya.
Sa kasalukuyan, may 186 na ahensya sa ehekutibong sangay, kabilang ang 26 na departamento, 130 na attached agencies, at 30 na executive offices sa ilalim ng Office of the President.
Ayon sa datos ng DBM para sa 2025, may 2,017,380 permanenteng posisyon sa gobyerno, kung saan 91.6 porsyento ang napupunan at 8.4 porsyento ang bakante o umabot sa 168,732 na mga posisyon.
Ang huling malawakang rationalization program na ipinatupad mula 2004 hanggang 2013 ay nagdulot ng P6.621 bilyong gastos para sa retirement at separation incentives, ngunit nakalikha rin ng P4.273 bilyong pagtitipid na ginamit sa mga prayoridad ng gobyerno. Sa loob ng sampung taon, nabawasan ng 20.8 porsyento ang mga regular na posisyon.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa pagsasaayos ng pamahalaan sa susunod, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
