Sa Manila, muling binibigyang pansin ang batas na Coconut Farmers and Industry Trust Fund Act bilang hakbang upang mas mapabuti ang kalagayan ng mahigit 3.5 milyong coconut farmers sa bansa. Mahalaga ang batas na ito dahil layunin nitong maibalik sa mga magsasaka ang mga pondo mula sa coco levy na matagal nang pinag-aagawan.
Ang suporta sa coconut farmers Pilipinas ay naging sentro ng usapin mula nang ito ay maisabatas noong Marso 13, 2021. Ang dating senador na si Cynthia Villar ang pangunahing nagtaguyod ng batas na ito nang siya ay chairperson ng Senate committee on agriculture and food. Pinagtibay nito ang mga programa na makakatulong sa pag-unlad ng industriya ng niyog at kabuhayan ng mga magsasaka.
Mula Senate Hanggang Pambansang Reporma
Unanimously naipasa ang batas sa Senado noong Oktubre 2020, ngunit nagkaroon ng mga pagbabago upang masiguro ang proteksyon ng mga maliliit na magsasaka. Sa ilalim ng pamumuno ni Villar, isinama ang mga limitasyon tulad ng paraan ng paggamit ng lupa at representasyon ng mga magsasaka upang hindi mapabayaan ang mga pangunahing benepisyaryo.
Ang Coco Levy: Para sa Magsasaka, Galing sa Magsasaka
Ang batas ay nagtatag ng Trust Fund Management Committee na binubuo ng mga kagawaran ng Pananalapi, Budget, at Katarungan. Gayundin, pinalakas at inayos ang Philippine Coconut Authority (PCA) upang maisama ang mga kinatawan ng magsasaka mula Luzon, Visayas, at Mindanao. Tinitiyak nito ang malawak na partisipasyon sa mga proyekto at desisyon.
Ang pondong ito ay umabot na sa mahigit ₱100 bilyon at may taunang alokasyon na ₱5 bilyon na ginagamit para sa mga programang tulad ng:
- Hybrid coconut planting at seedling production
- Pananaliksik at pag-unlad
- Pagsasanay at scholarship para sa mga magsasaka
- Pagbuo ng mga kooperatiba
- Pagpapalago ng merkado
- Intercropping at livestock diversification
- Mga pasilidad at imprastruktura
- Access sa pautang, programang pangkalusugan, at insurance sa pananim
Lahat ng ito ay naglalayong paunlarin hindi lamang ang ani kundi pati ang kabuhayan at kalagayan ng mga magsasaka.
Mga Hamon sa Simula at Bagong Direksyon
Sa kabila ng mga layunin, nahirapan ang implementasyon ng mga programa tulad ng replanting, intercropping, at medical assistance. Mga lokal na eksperto ang nag-ulat na may problema sa koordinasyon at mabagal na paglalaan ng pondo.
Ang unang Coconut Farmers and Industry Development Plan (CFIDP) na inilabas noong 2022 ay hindi nagdulot ng malawakang epekto. Kaya naman inamyendahan ito sa pamamagitan ng Memorandum Circular No. 84 noong Mayo 2025 at pinagtibay ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr.
Sa bagong plano, mas malinaw na ang mga responsibilidad ng mga ahensya at may mga karagdagang pagsasaayos tulad ng:
- Pagsulong ng hybrid seed development at nursery operations
- Pagpapalawak ng health benefits lampas sa PhilHealth
- Suporta sa intercropping ng mga high-value crops, livestock, at poultry
- Pagpapalakas ng coconut cooperatives
- Pagtukoy sa mga responsibilidad para sa imprastruktura at shared facilities
Ang Patuloy na Adbokasiya ni Villar
Bagamat hindi na siya nasa Senado, nananatiling buhay ang adbokasiya ni Villar na itaguyod ang kapakanan ng mga coconut farmers. Ang kanyang pangarap ay hindi lamang itama ang isang makasaysayang katarungan kundi bigyan din ng pagkakataon ang mga magsasaka na umasenso.
Inihayag niya, “Ang layunin ng batas ay malinaw — bigyan ang mga magsasaka ng mga kagamitan, suporta, at representasyon na nararapat sa kanila.”
Sa muling pagtutulungan ng mga ahensya, inaasahan na maisasabuhay ang pangako ng batas: mas mataas na kita, mas maayos na proteksyon, at isang modernong industriya ng niyog na tunay na nagbabalik sa mga magsasaka.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa suporta sa coconut farmers Pilipinas, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
