Pag-usbong ng mga Tarsier Sightings sa Iba’t Ibang Lugar
Sa pag-aaral ng mga lokal na eksperto mula sa isang kilalang unibersidad sa Pilipinas, natuklasan na karamihan sa mga tagpo ng Philippine tarsier na ibinahagi sa social media ay nangyayari sa mga lugar na hindi bahagi ng mga protected areas at key biodiversity zones. Dahil dito, lumalakas ang pangamba ng mga siyentipiko sa tumataas na pakikipag-ugnayan ng tao at hayop na maaaring magdulot ng panganib sa mga mahihinhing primate.
Sinuri ng mga mananaliksik ang mahigit sa 1,125 Facebook posts mula 2006 hanggang 2024, at nalaman na 2.4 porsyento lamang ng mga tarsier sightings ang naganap sa loob ng mga itinakdang protected areas, habang 3.68 porsyento naman ang nasa key biodiversity areas. Ang mga tagpong ito ay sumaklaw sa 29 na lalawigan, higit pa sa 14 na lalawigan na nakasaad sa opisyal na talaan ng International Union for Conservation of Nature (IUCN).
Halaga ng Social Media sa Pagsubaybay ng Wildlife
Pinangunahan nina Maria Sabrina Tabeta at Simeon Gabriel Bejar ang pag-aaral na nagpapakita ng kahalagahan ng social media bilang isang epektibong kasangkapan sa pagmamasid ng mga hayop, lalo na sa mga “cryptic” o mahirap makita tulad ng tarsier. Ayon sa pag-aaral, ang mga impormasyon mula sa social media ay makatutulong sa pagpapalakas ng kampanya para sa pangangalaga ng mga bihira at mahahalagang species, pati na rin sa pag-empower sa mga ordinaryong mamamayan na maging bahagi ng konserbasyon.
Epekto ng Ecotourism at Human Interaction
Sa 1,125 na posts, 491 ay nagpapakita ng tarsier sa konteksto ng ecotourism, karamihan ay sa mga kilalang lugar sa Bohol. Samantala, 74 na posts ang nagdokumento ng mga wild sightings sa iba’t ibang kapaligiran tulad ng mga bukid, kagubatan, at maging sa mga silid-aralan. Bagamat kabilang sa natural na tirahan ng tarsier ang mga rural garden at agricultural areas, ipinapakita nito ang unti-unting pagkakalapit ng mga hayop sa mga tao, na nagdudulot ng potensyal na direktang kontak o paghahawak.
Mga Banta sa Kaligtasan ng Tarsier
Natuklasan din sa pag-aaral ang 19 na posts na nagpapakita ng mga tarsier na nakakulong sa hawla, sako, bag, o nakatali. Mayroon ding mga larawan ng mga tarsier na nasugatan o namatay, kadalasan ay bunga ng pag-atake ng mga alagang pusa. Dahil dito, iminungkahi ng mga eksperto ang pangangailangan ng mas pinasadyang mga hakbang sa konserbasyon, adaptive management, at patuloy na pagmamasid upang maprotektahan ang mga tarsier.
Pagpapahalaga ng Publiko at Panawagan sa Aksyon
Kinikilala ang Philippine tarsier bilang isang kaakit-akit at may kulturang kahalagahan na hayop, subalit ito ay nasa ilalim ng kategoryang near threatened ayon sa IUCN. Nakakaranas ito ng iba’t ibang banta tulad ng pagkawala ng tirahan at ilegal na kalakalan. Ayon sa mga mananaliksik, mahalaga ang pagsasagawa ng mga on-ground na pag-aaral upang mas maintindihan ang epekto ng interaksyon ng tao at tarsier.
Makikita rin sa mga reaksyon ng mga Facebook users ang lumalaking pagkabahala sa kalagayan ng mga tarsier, lalo na kapag may mga post tungkol sa maling pagtrato o pinsala sa mga hayop. Ito ay patunay na pinahahalagahan ng publiko ang kaligtasan ng tarsier at ang kahalagahan ng kanilang kapakanan. Inirerekomenda ng pag-aaral na palalimin pa ang pananaliksik sa papel ng social media upang mas maayos na maipabatid at mapalaganap ang mga kampanya para sa konserbasyon sa tamang mga grupo ng tao.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa pagtaas ng tarsier sightings, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
