MANILA, Philippines—Pilipinas at iba pang bansa ay nakatutok sa huling araw ng negosasyon para sa isang makasaysayang pandaigdigang kasunduan laban sa plastik na polusyon. Ang hamon ay kung paano panatilihing maayos ang proseso habang inaasahan ang positibong hakbang mula sa lahat ng panig.
Mga grupo ng civil society ay nagbabala na ang talks ay nasa bingit ng pagkakabigo matapos ang stocktake plenary na nagtapos nang walang malinaw na aksyon mula sa chair o karamihan sa mga estado ng miyembro. Ang isyung ito ay nagpapakita ng malawak na pagkilala na ang panatilihing maayos ang proseso ay susi para maabot ang isang dekalidad na kasunduan.
“It’s unbelievable we’re still stuck with this bloated text full of brackets at this stage of the negotiations,” ani ng isang kinatawan mula sa isang kilalang NGO. “Consensus is clearly holding us back from reaching an agreement, yet still, countries did not have the courage to take action. Yes, voting is politically sensitive, but we need to put it on the table if we are to secure a strong treaty. It’s now or never.”
Isang Napalampas na Pagkakataon
Ang plenary ay itinuturing na turning point sa ikalimang sesyon ng Intergovernmental Negotiating Committee on Plastic Pollution (INC-5.2), kung saan inaasahang bubuuin ang isang ligal na kasunduan. Sa halip, lumitaw ang pagkiling sa mga mahihigpit na pamamaraan at kinapos ang oras, na pumigil sa ilan pang butante na makapagsalita.
“A stronger procedural action to unlock voting could have advanced text negotiations from the stalemate that continues to deadlock urgent action to address the plastics crisis,” ayon sa isang kinatawan ng isang pandaigdigang alyansa para sa kalikasan. “We are not asking for charity, we are demanding courage.”
Sa Paghahanap ng Makabuluhang Handa
Sumasalubong ang mga grupo ng lipunan sa panawagan na baguhin ang kurso, dahil naniniwala sila na ang pagkiling sa consensus ay napapaboran ang mga interes ng mga industriyang umaasa sa fossil fuels. Ayon sa kanila, panahon na upang ilabas ang boto bilang instrumento ng pag-usad—dahil ang kasalukuyang estado ng usapan ay nag-iiwan ng mas maraming tanong kaysa kasagutan.
“To move forward, it’s time to bring the vote to the table. The clock is ticking, and we cannot remain stuck in a broken process,” pahayag ng isa pang kinatawan ng NGO. “A treaty that fails to deliver impact is far more dangerous than one that fails to please everyone.”
Isang ‘High Ambition’ na Pagsubok
Higit sa 100 bansa ang nagpakita ng suporta para sa isang binding global phasedown ng plastik production, mahigit 100 pa ang nananawagan ng phaseout ng mga mahahamak na produkto at kemikal, 150 ang nananawagan ng isang malakas na financial mechanism, at 120 ang nagpakita ng suporta para sa isang standalone health provision.
Gayunpaman, itinuturing ng mga grupo na kahit malaki ang suporta, kung patuloy na mananatili ang proseso sa pasya ng iilang bansang oil-producing, hindi ito magagampanan. Sa Pilipinas, binibigyang-diin ang urgency ng krisis sa pamamagitan ng mga baha sa Metro Manila na naglilit ng higit sa 600 tons ng basura sa loob ng isang linggo.
Greenpeace Pilipinas at higit 80 lokal na samahan ang nanawagan sa DENR—na humahawak sa delegasyon ng bansa sa Geneva—na itulak ang ambisyoso, ligal na target para bawasan ang produksyon ng plastik sa pinagmumulan. “We can’t keep cleaning up while turning a blind eye on plastic production,” ani ni Marian Ledesma, Zero Waste Campaigner sa Greenpeace Pilipinas. “Floods are the symptom. The plastic crisis is part of the disease. It’s time for the DENR to stop playing it safe and push for a Plastics Treaty that cuts production at the source.”
Malinaw ang mensahe ng mga aktibista: rejection ng blanket exemptions para sa mga sektor na reliant sa plastik upang hindi maantala ang paglipat sa mas ligtas na mga alternatibo. Ang Pilipinas ay kasalukuyang kasali sa deklarasyong “Nice Call for an Ambitious Treaty on Plastic Pollution,” na may layuning magtakda ng target upang bawasan ang produksyon at pahusayin ang disenyo ng plastik para sa mas malinis na kapaligiran.
Ngunit ayon sa mga kampanyang grupo, ang pangako ay hindi magkakaroon ng tunay na bisa kung hindi ito susuportahan ng matibay na tindig sa natitirang yugto ng negosasyon.
Pag-asa ng Multilateralismo
Gabayan man ng banta ng stalemate, ipresinta ng mga grupo ang matinding pag-asa na maipasa ang isang ambitious na kasunduan. Naibulalas ni isang pinuno ng isang pandaigdigang samahan na “If we continue to stall in consensus, we trade progress for paralysis.”
“A strong treaty with majority support beats a weak treaty that caters only to the few,” dagdag pa ng isa pang kinatawan ng isang grupo na tumatangkilik sa modelo ng waste management.
Para sa environmental advocates, ang plastics treaty ay hindi lamang usapin ng polusyon kundi isang test ng kakayahan ng multilateral na sistema na harapin ang mga agarang banta sa kapaligiran. Isinasaad ng mga tagapagsalita na kailangan ng konkreto at matatag na hakbang mula sa mga miyembro, lalo na mula sa mga bansang may malawak na impluwensiya sa global supply chain ng plastik.
May isang linggo na lang ang natitira, at nananawagan ang mga civil society groups sa tinatawag na “High Ambition Coalition” na ipakita ang konkretong aksyon at hindi lamang pananalita.
“Now is the time to seize the momentum and show the world that multilateralism can still solve global problems,” pagtatapos ni Naidoo.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa Plastic Pollution Treaty, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
