MANILA 6 Pinayuhan ng mga lokal na eksperto na mahalagang suriin ng Korte Suprema kung nasunod ba ng Kapulungan ng mga Kinatawan ang tuntunin na kailangang aksyunan ang impeachment complaint laban kay Bise Presidente Sara Duterte sa loob ng sampung araw ng sesyon. Ito ang sentro ng pinakahuling direktiba ng Korte Suprema ukol sa kasong impeachment.
Ayon sa isa sa mga batikang eksperto, ang panghihimasok ng Korte Suprema ay nararapat lamang sa mga usaping may kinalaman sa Saligang Batas. “Ang tanging usaping konstitusyonal na kasalukuyang pinag-aaralan ng Korte ay kung sinunod ba ng Kapulungan ang sampung araw na palugit,” ani niya. “Mula sa araw na naisampa ang unang impeachment complaint, dapat itong aksyunan ng plenaryo ng Kapulungan sa loob ng sampung araw ng sesyon.”
SC Nag-utos sa Kongreso ng Detalyadong Timeline
Noong ika-8 ng Hulyo, naglabas ang Korte Suprema ng resolusyon na pinagsama ang dalawang petisyon: isa mula mismo kay Bise Presidente Sara Duterte at isa pang mula sa isang grupo ng mga Mindanao na abogado. Sa utos na ito, inatasan ang Kapulungan ng mga Kinatawan at Senado na magsumite ng detalyadong timeline at mga dokumento na may kaugnayan sa pagproseso ng mga impeachment complaint laban kay Duterte.
Kabilang sa hinihingi ang status at petsa ng pag-endorso ng unang tatlong reklamo, ang batayan sa mga aksyon ng House Secretary General sa mga transmittal, at ang eksaktong iskedyul ng pagbalangkas, pagpapalaganap, at pagpapakita ng mga artikulo ng impeachment sa Kapulungan.
Binibigyan ng Korte Suprema ang Kongreso ng hindi pwedeng palawigin pang takdang oras para magbigay ng tugon. Nilinaw ng Korte na nais nitong malaman kung tinupad ba ang patakaran na ang impeachment complaint ay kailangang maisama sa order of business sa loob ng sampung araw ng sesyon.
Oras ang Puso ng Impeachment Proseso
Sa isang panayam, binanggit ng eksperto ang desisyon ng Korte Suprema noong 2003 sa kasong Francisco laban sa Kapulungan, na may kinalaman sa impeachment ni dating Punong Mahistrado Hilario Davide Jr. Ipinaliwanag niya na ayon sa naturang desisyon, kung ang resolusyon na pirmado ng isang-katlo ng mga miyembro ng Kapulungan ay naisampa lampas sa ika-sampung araw ng sesyon, hindi ito maituturing na valid laban sa mga naunang reklamo.
“Sa kaso ni Punong Mahistrado Davide, ang resolusyon ay naisampa lampas sa ika-sampung araw kaya hindi na ito pinayagan ng Korte Suprema,” dagdag niya. “Ngunit sa kasalukuyan, ang resolusyon ay naisampa sa loob ng sampung araw kaya mas mataas ang bisa nito kaysa sa mga naunang reklamo.”
Binanggit din niya na ang magiging desisyon ng Korte ay nakasalalay sa kung sinunod ba ang sampung araw na palugit. “Kung nasunod ang sampung araw para sa unang reklamo, masasabing nasunod din ito para sa pangalawa at pangatlo,” paliwanag niya.
Kung mapatunayan ng Korte na nilabag ang palugit, hindi maaaring ipagpatuloy ang impeachment trial. “Kapag sinabi ng Korte na nilabag ang patakaran, kailangang buwagin ng impeachment court ang kanilang proseso,” ani ng eksperto. Sa ganitong sitwasyon, maaaring muling isumite ng Kapulungan ang reklamo pagkatapos lumampas ang isang taong pagpapaliban mula sa unang impeachment complaint, na nagsisimula sa katapusan ng Disyembre 2025.
Walang Restraining Order, Maaari Nang Magpatuloy ang Senado
Sa mga pangamba na maaaring ipagpaliban ng Senado ang paglilitis habang hinihintay ang desisyon ng Korte Suprema, ipinaliwanag ng eksperto na nasa desisyon ng mayorya ng Senado ang pagpapatuloy ng proseso. “Kung nais nilang ituloy ang paglilitis, maaari nila itong gawin dahil wala namang restraining order,” dagdag niya.
Nilinaw din niya na ang Konstitusyon ang nagbibigay sa impeachment court ng tanging kapangyarihan na magsagawa at magdesisyon sa paglilitis. Maaaring ipagtanggol ang isyu ng hurisdiksyon bilang isang depensa sa panahon ng paglilitis pero hindi bago pa man ito magsimula. “Kapag natanggap na ang mga artikulo ng impeachment, kailangang agad magsimula ang paglilitis,” pahayag niya.
Paggalang sa Bawat Sangay ng Gobyerno
Binigyang-diin ng eksperto ang kahalagahan ng paggalang sa tatlong pantay na sangay ng gobyerno. “Mayroon tayong tatlong sangay na pantay ang kapangyarihan. Kapag may naipasa na batas mula sa Kongreso papunta sa pangulo, binibigyan ito ng buong tiwala na tama ang kanilang ginawa,” ani niya.
Tinukoy niya ang hindi pangangailangan ng Korte Suprema na humingi pa ng detalyadong paliwanag kung binasa ba ng bawat mambabatas ang mga artikulo ng impeachment bago pumirma. “Kapag pumirma ka, nangangahulugan na binasa mo na. Kailangan nating igalang ang ating mga kapantay sa gobyerno at hindi na dapat tanungin pa ito,” pagtatapos niya.
Para sa karagdagang balita at mga update tungkol sa impeachment complaint, bisitahin ang KuyaOvlak.com.
